Mar Mar Aye: The Power of One Voice (Burmese Text)
by Khet Mar / February 7, 2013 / No comments
Mar Mar Aye performs at the People's Square Park, in Yangon, on January 12, 2013. Photo: Myanmar Celebrity, YouTube.
မာမာေအး
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဒၚမာမာေအးကို အထူးျခားဆံုးျမန္မာ့ဂီတအဆိုပါရမီရွင္တေယာက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕သက္ရွိ ရတနာတပါးပါလို႔ေျပာလိုက္ရင္ ကန္႔ကြက္မယ့္သူရွိလိမ့္မယ္မထင္ပါ။
ေဒၚမာမာေအးဟာ အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္မွာ စတင္သီခ်င္းဆိုခဲ့သူပါ။ အသက္ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္မွာသီဆိုခဲ့တဲ့ “သက္တန္႔ေပၚမွာကစားမယ္” သီခ်င္းဟာ အႀကီးအက်ယ္ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ေဒၚမာမာေအးလည္း ႏိုင္ငံသိ အဆို ေက်ာ္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ လံုးခ်င္းဝတၳဳ ၂ အုပ္ခဲ့ၿပီး အဆိုေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္း၊ ေတးထုတ္လုပ္ေရး၊ အသံသြင္း စတူဒီယိုေတြ တည္ေထာင္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သီခ်င္းပုဒ္ေရ ၆၀၀၀ ေက်ာ္သီဆိုခဲ့ၿပီး မင္းသမီးအျဖစ္ ရုပ္ရွင္ ၃ ကားလည္းရိုက္ခဲ့သလို ျမန္မာ့အသံမွာ ၁၆ ႏွစ္တိုင္၀န္ထမ္းအျဖစ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဂီတ အစည္းအရံုး အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္လည္းတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသးပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဒီကေန႔အထိ BBC အသံလႊင့္ဌာမွာ “ေျပာျပစရာေတြလည္း တပံုၾကီးရွိေသးတယ္” ဆိုတဲ့နံမည္နဲ႔ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးတခုကို အပါတ္စဥ္တင္ဆက္ေနသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။
- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရကခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့သတင္းစာေတြမွာေဖာ္ျပေလ့မရွိတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေျပာဆို နားေထာင္ခ်င္ရင္ က်မတို႔တေတြ လဘက္ရည္ဆိုင္ကိုသြားၾကပါတယ္။ လဘက္ရည္ဆိုင္ေတြဟာ သူငယ္ခ်င္း စာေရးဆရာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးတက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ တျခားေသာအႏုပညာရွင္ေတြနဲ႔
ေတြ႔ဆံုစကား၀ိုင္းဖြဲ႕ရတဲ့ ေနရာျဖစ္သလို မိတ္ေဆြသစ္ေတြေတြ႕ရတတ္တဲ့ေနရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔တေတြဟာ လဘက္ရည္ ဆိုင္ေတြထဲမွာ စာအေၾကာင္းေပအေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြေျပာၾကပါတယ္။ ဒီစာမ်က္ႏွာကေလးမွာေတာ့ က်မတို႔ေပ်ာ္ေမြ႕ခဲ့ၾကတဲ့ လဘက္ရည္ဆိုင္ကစကား၀ိုင္းေတြ ကိုလြမ္းဆြတ္စြာနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ေျပာျဖစ္ၾက တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြထဲကတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ 
- ခက္မာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ ကဗ်ာနဲ႔အက္ေဆးေရးသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ “ႏွင္းရိုင္းေၾကြတဲ့ည” အမည္ရွိ လံုးခ်င္း၀တၱဳတအုပ္နဲ႔ ၀တၱဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၃အုပ္၊ အက္ေဆးေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ အုပ္ ေ၇းသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခက္မာရဲ႕၀တၱဳတိုနဲ႔ ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႔ စပိန္ ဘာသာျပန္ဆိုျခင္းခံခဲ့ရသလို ေရဒီယိုဇာတ္လမ္းမ်ား၊ ဇာတ္လမ္းတိုရုပ္ရွင္မ်ားအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ခက္မာဟာ ခိုလံႈရာဗိမာန္ “City of Asylum/Pittsburgh” ရဲ႕ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ရစာေရးဆရာေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို အလည္အပါတ္ထြက္ခြာလာလိုက္တာဟာ ေဒၚမာမာေအးရဲ႕ ဘ၀ကို တဆစ္ခ်ိဳးေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး စစ္အစိုးရဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ေဒၚ မာမာေအးရဲ႕ေတးစီးရီးမ်ားထုတ္ေ၀ခြင့္၊ သီခ်င္းမ်ားအသံလႊင့္ခြင့္သာမက ျပည္တြင္းထုတ္စာနယ္ဇင္းနဲ႔ အသံ လႊင့္မီဒီယာေတြမွာ ေဒၚမာမာေအးနံမည္ေဖာ္ျပခြင့္ကိုပါ အေၾကာင္းျပခ်က္မရွိပိတ္ပင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၈ ေနာက္ ပိုင္းေမြးဖြားလာ သူနဲ႔ အရြယ္ ေရာက္ခဲ့သူ လူငယ္ေတြအတြက္ မာမာေအးဆိုနဲ႔နံမည္ကို ဘယ္လိုပံုႏွိပ္မီဒီယာ အသံလႊင့္မီဒီယာမွာမွ ၾကားခြင့္မရခဲ့ၾကေတာ့ပါဘူး။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေရး အေၾကာင္းႀကံဳလာတဲ့ အခါေတြမွာ ျပည္သူ႔ဖက္ကရပ္တည္ၿပီး သူလုပ္ႏိုင္တာ လုပ္သင့္ တာကိုလုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ေဒၚမာမာေအးဟာ ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ ဖမ္းဆီးရိုက္ႏွက္သတ္ ျဖတ္ခံရတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြအတြက္ လူထုရဲ႕ခံစားရမႈကို ေတးသီခ်င္းအျဖစ္ဖြဲ႕ဆိုအသံလႊင့္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ နာဂစ္စ္ မုန္တိုင္းတိုက္ခတ္စဥ္မွာ ျမန္မာအစိုးရက ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြလံုေလာက္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ ရံုမက ျပည္ပအကူအညီေတြကိုပါတားဆီးခဲ့တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမိသားစု၀င္ေတြအတြင္းမွာပဲ ရန္ပံုေငြရွာ ေဖြ ေရးလို ကိစၥေတြမွာလည္း ဂီတနဲ႔စည္းရံုးလံႈ႔ေဆာ္ ရန္ပံုေငြရွာေပးတာမ်ိဳးျပဳလုပ္လို႔ ျပည္သူ ေတြဖက္က ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။
အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည္ပမွာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီးေနထိုင္ရေပမယ့္လည္း မိခင္ႏိုင္ငံရဲ႕သတင္းကိုအၿမဲတန္း နားစြင့္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွာ အသံလႊင့္ခဲတဲ့ေရဒီယိုအင္တာဗ်ဴးတခုမွာ ေဒၚမာမာေအး က ခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။
“အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည္ပမွာေနရေပမယ့္ က်မရဲ႕စိတ္နဲ႔ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားက ကိုယ့္ႏိုင္ငံဆီျပန္ ေရာက္ေနေတာ့ ျမန္မာျပည္ကလူေတြခံစားေနရသလို က်မလည္းခံစားေနရပါတယ္” တဲ့။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာထုတ္လႊင့္ခဲ့တဲ့ တီဗီအစီအစဥ္တခုမွာလည္း ေဒၚမာမာေအးေျပာခဲ့တဲ့စကားတခြန္းကလည္း သူအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာေနထိုင္ေနရေပမယ့္သူ႔စိတ္ဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြဆီေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေစပါတယ္။
“ က်မတို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီမွာလိုပဲ လွပတဲ့ေနရာေတြအမ်ားႀကီးပါပဲ။ အဲဒီအလွအပေတြကို ကိုယ့္ျပည္သူျပည္ သားေတြ အရသာခံၿပီး စိတ္ႏွလံုးခ်မ္းသာစြာနဲ႔ေနရရင္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းလိမ့္မလဲလို႔စဥ္းစားမိပါတယ္။”
က်မျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိစဥ္က ေဒၚမာမာေအးနဲ႔ခင္မင္ခြင့္မႀကံဳခဲ့ပါဘူး။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ေဒၚမာမာေအးေနထိုင္တဲ့ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ ဖို႔၀ိန္းၿမိဳ႔မွာ စာေပေဟာေျပာပြဲေဟာေျပာဖို႔ဖိတ္ၾကားခံရတဲ့အတြက္ ေဒၚမာမာေအးနဲ႔ ဆံုဆည္းခင္မင္ခြင့္ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚမာမာေအးကို ဖို႔၀ိန္းမွာ ျမန္မာမိသားစု၀င္ေတြရဲ႕အေရးကိစၥေတြကို စိတ္ပါလက္ပါဦးေဆာင္ကူညီေပးတဲ့ ၿမိဳပမိၿမိဳ႔ဖတဦးအျဖစ္ေတြ႕ရပါတယ္။
ဖို႔၀ိန္းကိုဒုတိယအႀကိမ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ အန္တီမာမာေအးရဲ႕သူငယ္ခ်င္းလည္းျဖစ္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္လည္းျဖစ္ တဲ့ႏိုင္ငံေက်ာ္အဆိုေတာ္ႀကီး ကိုတင္လိႈင္အေၾကာင္းေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။ က်မနဲ႔ ဦးတင္လိႈင္တို႔စကား၀ိုင္းတခု မွာ ဦးတင္လိႈင္က “ညီမေလးမေအးျမင့္ေရ..နင့္ကိုငါတို႔လြမ္းလွတယ္ကြဲ႕”လို႔ေျပာၿပီး မ်က္ရည္က်ေၾကာင္း ေျပာမိပါတယ္။ က်မစကားမဆံုးခင္မွာပဲ အန္တီေအးကလည္းမ်က္ရည္ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္က်ေနပါၿပီ။ “သူတို႔လို ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ အတူတူအလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွျပန္ေတြ႕ရပါ့မလဲမသိဘူးလို႔ေျပာရင္း ပါးေပၚကမ်က္ရည္ေတြကိုလက္ခံုနဲ႔သုတ္ေနတဲ့ အန္တီေအးပံုရိပ္ကို က်မ ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ပါဘူး။
၂၀၁၃ ဇန္န၀ါရီလဆန္းမွာေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ ပံုေဖာ္မရခဲ့တဲ့ ျပန္လည္ဆံုဆည္းမႈရသကို ေဒၚမာမာေအးခံစား ရပါၿပီ။ သူအိမ္ျပန္ခြင့္ရပါၿပီ။
ရန္ကုန္ရဲ႕ထူးထူးျခားျခားေအးတဲ့ ဇန္န၀ါရီတညမွာေတာ့ ေဒၚမာမာေအးဟာ သူအင္မတန္ေတြ႕ခ်င္တဲ့ ပရိသတ္ ကိုေတြ႕ရပါၿပီ။ သူ႔ကိုခ်စ္တဲ့ပရိသတ္ကလည္း ကြင္းျပင္ထဲက သူ႔ရဲ႕တကိုယ္ေတာ္ ဂီတေဖ်ာ္ေျဖပြဲမွာ အေအး ဒါဏ္ကိုအံတုရင္း ေဒၚမာမာေအးရဲ႕ဂီတကိုခံစားအားေပးၾကပါတယ္။
ျမန္မာ့ဂီတကို အင္မတန္ခ်စ္တဲ့ေဒၚမာမာေအးဟာ ျမန္မာဂီတခ်စ္ပရိတ္သတ္ေတြၾကားမွာ သူ႔အႏုပညာဘ၀ကို ျဖတ္သန္းေနထိုင္သြားခ်င္မွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူျမန္မာျပည္မွာမေနႏို္င္ေသးပါဘူး။
“က်မဟာအရင္မာမာေအးမဟုတ္ပါဘူး။ အသစ္တဖန္ေမြးဖြားထားတဲ့မာမာေအးပါ။ က်မက ႏွလံုးေသြးေၾကာ ေတြ ခြဲထုတ္ ျဖဳတ္လဲ ေပးထားရတာ။ က်မခ်စ္တဲ့ျမန္မာျပည္ထဲမွာေနရင္ က်မတခုခုျဖစ္တဲ့အခါ ဘယ္က၀င္ေငြ နဲ႔ေဆးသြား ကုရမလဲ။ အေမရိကားမွာက သက္ႀကီးေထာက္ပံ့တဲ့ က်န္းမာေရးဌာနက ကုန္က်ခံေပးလို႔ပဲ။ နာမည္ျဖတ္၊ သီခ်င္းပိတ္၊ သတင္းပိတ္၊ တံခါးပိတ္ ဂ်ိတ္လုပ္ထားခဲ့တဲ့ ဆယ္စုတစ္ခုစာ ကိုယ္ဘယ္မွာရွာခဲ့ ရလို႔လဲ။”
ကိုယ္ခ်စ္တဲ့ေျမမွာေနခ်င္ေသာ္လည္း ေနခြင့္မရရွာတဲ့ ေဒၚမာမာေအးလိုအႏုပညာသည္ေတြအတြက္ အမိေျမ ဟာ စိတ္အပူအပင္ကင္းကင္းနဲ႔ေနႏိုင္မယ့္ ခိုလံႈရာေနရာတခုျဖစ္လို႔ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ထပ္ေစာင့္ရဦးမွာပါ လိမ့္။
