Aung Way: A Poet in Exile (Burmese Text)
by Khet Mar / November 1, 2012 / No comments
ေအာင္ေ၀း
ျမန္မာစာေပေလာကမွာ ခရမ္းျပာျမင္းရိုုင္းဆိုုရင္ အဲဒီကဗ်ာေရးသူ ကဗ်ာဆရာေအာင္ေ၀းကိုုရည္ညႊန္းမွန္း အားလံုုးသိၾကပါတယ္။ တကယ္လည္း အဲဒီကဗ်ာဆရာဟာ ျမင္းရိုုင္းတေကာင္လိုု အရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ ထင္ရာ စိုုင္းတတ္ပါတယ္။ သူထင္ရာစိုုင္းခဲ့တာေတြထဲက လြပ္လပ္စြာထုုတ္ေဖာ္ခြင့္ရေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုုကေရစီ ေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြကိုုပဲ ေျပာၾကရေအာင္ပါ။
၁၉၇၆ ခုုႏွစ္မွာ တတိယႏွစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေအာင္ေ၀းဟာ မိႈင္းရာျပည့္အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့မႈ နဲ႔ အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီးေထာင္ဒါဏ္ ၆ ႏွစ္အပစ္ေပးခံခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ ကဗ်ာစေရးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံႀကီးျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာေတာ့ စာနယ္ဇင္းသမဂၢ(ဗဟို)ႏွင့္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကဗ်ာဆရာမ်ားအဖြဲ႕ (ဗဟို) တို႔မွာ တာ၀န္ယူလႈပ္ရွားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ NLD ပါတီထူေထာင္တဲ့အခါ၊ ဧရာ၀တီတိုင္း စည္းရံုးေရးမႈးတဦးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ပါတယ္။
- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရကခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့သတင္းစာေတြမွာေဖာ္ျပေလ့မရွိတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေျပာဆို နားေထာင္ခ်င္ရင္ က်မတို႔တေတြ လဘက္ရည္ဆိုင္ကိုသြားၾကပါတယ္။ လဘက္ရည္ဆိုင္ေတြဟာ သူငယ္ခ်င္း စာေရးဆရာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးတက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ တျခားေသာအႏုပညာရွင္ေတြနဲ႔
ေတြ႔ဆံုစကား၀ိုင္းဖြဲ႕ရတဲ့ ေနရာျဖစ္သလို မိတ္ေဆြသစ္ေတြေတြ႕ရတတ္တဲ့ေနရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔တေတြဟာ လဘက္ရည္ ဆိုင္ေတြထဲမွာ စာအေၾကာင္းေပအေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြေျပာၾကပါတယ္။ ဒီစာမ်က္ႏွာကေလးမွာေတာ့ က်မတို႔ေပ်ာ္ေမြ႕ခဲ့ၾကတဲ့ လဘက္ရည္ဆိုင္ကစကား၀ိုင္းေတြ ကိုလြမ္းဆြတ္စြာနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ေျပာျဖစ္ၾက တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြထဲကတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ 
- ခက္မာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ ကဗ်ာနဲ႔အက္ေဆးေရးသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ “ႏွင္းရိုင္းေၾကြတဲ့ည” အမည္ရွိ လံုးခ်င္း၀တၱဳတအုပ္နဲ႔ ၀တၱဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၃အုပ္၊ အက္ေဆးေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ အုပ္ ေ၇းသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခက္မာရဲ႕၀တၱဳတိုနဲ႔ ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႔ စပိန္ ဘာသာျပန္ဆိုျခင္းခံခဲ့ရသလို ေရဒီယိုဇာတ္လမ္းမ်ား၊ ဇာတ္လမ္းတိုရုပ္ရွင္မ်ားအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ခက္မာဟာ ခိုလံႈရာဗိမာန္ “City of Asylum/Pittsburgh” ရဲ႕ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ရစာေရးဆရာေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ဧရာ၀တီတိုင္းစည္းရံုးေရးခရီးစဥ္ကာလေတြမွာ ပါတီကိစၥေတြေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ၁၉၈၈မွာ တႀကိမ္၊ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ အာဇာနည္ေန ့အေရးအခင္းမွာ တစ္ႀကိမ္ အထိမ္းသိမ္းခံခဲ့ရၿပီး၊ ပုသိမ္အက်ဥ္းေထာင္ မွာ တစ္ႏွစ္ႏွင့္ေျခာက္လေနခဲ့ရ။ ၁၉၉၁ တြင္ေထာင္ကလြတ္လာၿပီး၊ NLD ပါတီမွႏုတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
ေထာင္ကလြတ္ၿပီးကတည္းက ကိုုေအာင္ေ၀းဟာ စာေရးျခင္းနဲ႔ အယ္ဒီတာလုုပ္ျခင္းေတြနဲ႔ပဲ ေတာက္ေလ်ွာက္ရပ္ တည္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုုႏွစ္ေနာက္ပိုုင္းမွာေတာ့ တျခားေသာအႏုုပညာရွင္ေတြနဲ႔အတူ လူမႈေရးလုုပ္ငန္းေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။၂၀၀၅-မွာ ရန္ကုန္တိုင္းနဲ႔မႏၱေလးတိုင္းကအနာႀကီးေရာဂါသည္စခန္းေတြမွာ
အနာႀကီး ေရာဂါေပ်ာက္ကင္း ၿပီးသူမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၆၊ ၂၀၀၇- ရန္ကုန္ၿမိဳ ့၊ ဒဂံုၿမိဳ ့သစ္(အေရွ ့ပိုင္း) ၊ “သုခရိပ္ၿမံဳ” HTV ကူးစက္ခံမိဘမဲ့ကေလးငယ္မ်ားေဂဟာ ရန္ပုံေငြအတြက္၊ “အျဖဴေရာင္သက္တံ“ ကဗ်ာရြတ္ဆိုပြဲမ်ားကို၊ ရန္ကုန္ႏွင့္မႏၱေလးၿမိဳ ့ေတြမွာ ဦးေဆာင္က်င္းပ ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာေတာ့ ဦးေဆာင္သူသံဃာေတာ္ေတြကိုု ကူညီမႈနဲ႔ ကိုုေအာင္ေ၀းကိုု စစ္အစိုုးရကလိုုက္လံဖမ္းဆီးပါေတာ့တယ္။ ကိုုေအာင္ေ၀းနဲ႔အတူ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခဲ့ တဲ့ ဟာသသရုုပ္ေဆာင္ဇာဂနာကိုု ေအာက္တိုုဘာလေႏွာင္းပိုုင္းမွာ စစ္အစိုုးရကဖမ္းဆီးလိုုက္ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ကိုုေအာင္ေ၀းဟာ ႏိုုင္ငံကိုုစြန္႔ခြာဖိုု႔ဆံုုးျဖတ္လိုုက္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီကာလေတြအေၾကာင္းျပန္ေျပာင္းေရးခဲ့တဲ့ အက္ေဆးတပုုဒ္ထဲမွာ ကိုုေအာင္ေ၀းက ခုုလိုုေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
“စက္တင္ဘာမိုးေရထဲမွာ၊ ေရဒီယိုကေလးတစ္လုံးနဲ ့က်ေနာ္ တစ္ေနရာၿပီးတစ္ေနရာ ေျပးေျပး ေျပာင္းေျပာင္း လုပ္ေနရသည္။ေရဒီယိုကေလးကေတာ့ က်ေနာ့္အေပၚမွာ သစၥာရွိသည္။ ဒီလိုႏွင့္ မနက္ခင္းတစ္ခုမွ မနက္ခင္း တစ္ခုသို ့။ ညသန္းေခါင္တစ္ခုမွ ညသန္းေခါင္တစ္ခုသို ။ က်ေနာ့္အတြက္ခြင္က တျဖည္းျဖည္း နဲ ့က်ဥ္းက်ဥ္း လာၿပီ။ ေျပး ေျပး ေျပး။ ပုန္းခိုက်င္းတစ္ခုတည္းမွာ ႏွစ္ခါျပန္ ပုန္းလို ့မရ။ က်ေနာ္စြန္ ့စားမွျဖစ္ေတာ့မည္။ က်ေနာ္ စြန္ ့လႊတ္ရေတာ့မည္။ က်ေနာ္ေတြေ၀ေနလို ့မရေတာ့။ ကဗ်ာဆရာ၏စြန္ ့စားခန္းကို အလြမ္းနည္းနည္း၊ အၾကမ္း မ်ားမ်ားႏွင့္စတင္မွျဖစ္ေတာ့မည္။ စတင္ရေတာ့မည္။ က်ေနာ္ ေဖာရက္စ္ဂမ့္။ ေျပး ေျပး ေျပး။ ေျပးႏိုင္မွ လြတ္မည္။”
ကိုုေအာင္ေ၀းဟာ ၂၀၀၇ ေအာက္တိုုဘာလမွာ ထိုုင္းျမန္မာနယ္စပ္ကိုုထြက္ေျပးေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ မတ္လမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုုကိုုေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာရွိစဥ္က စာေပေလာကမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ား စြာ အတူက်င္လည္ခဲ့ၾကတဲ့ က်မတိုု႔တေတြ အေမရိကန္မွာျပန္ဆံုုၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေရာက္ ျမန္မာေတြ စီစဥ္တဲ့စာေပေဟာေျပာပြဲေတြ၊ ကဗ်ာရြတ္ပြဲေတြမွာ က်မတိုု႔ပူးေပါင္းတင္ဆက္ႏိုုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ရွိစဥ္က ကဗ်ာနဲ႔အက္ေဆးစာအုုပ္ေပါင္း ၁၉ အုုပ္ပံုုႏွိပ္ထုုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ ကိုုေအာင္ေ၀းဟာ ျပည္ပ ကိုုေရာက္ရွိလာတဲ့ ၂၀၀၈ ကေန ဒီေန႔ထိ အဂၤလိပ္ျမန္မာ ၂ ဘာသာနဲ႔ ကဗ်ာစာအုုပ္ ၂ အုုပ္ထြက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ မိခင္ေျမကိုုခ်စ္တဲ့ ကဗ်ာဆရာဟာ သူျပည္ပေရာက္မွေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာတပုုဒ္ထဲမွာ သူကခုုလိုုဟစ္ ေၾကြးခဲ့ပါတယ္။
အိမ္လြမ္းစိတ္ဆိုတာလည္း
ဓားလွံ လက္နက္လိုပဲ
အၿမဲ ထက္ေနေအာင္ ေသြးေနရတယ္။
ငါတို ့ေတြ
တိုင္းျပည္ကို စြန္ ့ခြာခဲ့တာ
တိုင္းျပည္ကို ျပန္လာဖို ့ပါ။
၂၀၁၀ မွာ တက္လာတဲ့အစိုုးရသစ္ေနာက္ပိုုင္း ျမန္မာ့ႏိုုင္ငံေရးဟာ အလွည့္အေျပာင္းတခ်ိဳ႔နဲ႔ႀကံဳလာရပါတယ္။ ၁၉၈၈ ကတည္းက မိခင္ေျမကိုုစြန္႔ခြာလာခဲ့ရသူတခ်ိဳ႔ အိမ္ျပန္ခြင့္ရလာပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အိမ္ကိုုစြန္႔ခြာခဲ့ရ သူေတြ အိမ္ျပန္လိုု႔ရၿပီဆိုုတာသိသိခ်င္း ကိုုေအာင္ေ၀းက က်မဆီဖုုန္းဆက္ပါတယ္။
“ အကိုုေတာ့ အိမ္ျပန္ဖိုု႔ စဥ္းစားတယ္ညီမေရ။ တိုု႔ဘ၀ေတြက အထဲမွာပဲရွိတာကြ” တဲ့။ က်မ သူ႔ကိုု အႀကံမေပး တတ္ခဲ့ပါဘူး။
၂၀၁၂ ေႏွာင္းပိုုင္းလတခ်ိဳ႔မွာ အိမ္ျပန္သြားသူေတြထဲကတခ်ိဳ႕ အမိေျမကိုုျပန္ေရာက္ခ်ိန္ရင္ဆိုုင္ရတဲ့ ျပသနာတခ်ိဳ႔ ကိုု ၾကားရခ်ိန္မွာေတာ့ ကဗ်ာဆရာက စိတ္အခ်ဥ္ေပါက္လာပံုု ေပၚပါတယ္။ ၂၀၁၂ စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔ရက္စြဲ နဲ႔ ေရးတဲ့ကဗ်ာတပုုဒ္မွာ သူကခုုလိုုညည္းညဴခဲ့ပါတယ္။
ငါ မျပန္ေတာ့ဘူး
မိုးသီးေရ။
အရူးေတြရဲ ့ရန္ကုန္မွာ
ငါ မခိုလွဳံခ်င္ေတာ့ဘူး။
အရူးေတြနဲ ့
ရန္ကုန္မွာ
ငါ မဆုံခ်င္ေတာ့ဘူး။
ငါတို ့ညီအစ္ကိုေတြ
နယူးေယာက္ၿမိဳ ့
မင္ဟတ္တန္ျမစ္ထဲက
ဦးသန္ ့နာမည္နဲ ့ကၽြန္းကေလးေပၚမွာပဲ
တစ္သက္လုံး အတူေနသြားၾကတာေပါ ့ကြာ။
မင္းေသေတာ့လည္း
ေဒါင္းအလံအုပ္ၿပီး
ငါ ရိုရိုေသေသ သၿဂၤ ိဳဟ္ေပးမွာေပါ ့။
ငါေသရင္လည္း
ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ရြတ္ၿပီး
မင္း သၿဂၤ ိဳဟ္ေပးေပါ ့။
ရင္နာသံေတြညံေနတဲ့ သူ႔ကဗ်ာကိုုဖတ္ၿပီး က်မစိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရပါတယ္။ အိမ္ျပန္ဖိုု႔အိမ္ကစြန္႔ခြာခဲ့တဲ့ ကဗ်ာ ဆရာ ဒီတသက္ အိမ္ျပန္ေရာက္ပါ့မလားလိုု႔လည္းစဥ္းစားခဲ့မိပါတယ္။
