ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးလုပ္ေနတဲ့ကဗ်ာဆရာ ခက္မာ

Nyein Thit. Photo provided by the author.

က်မမိသားစုနဲ႔ခြဲၿပီးခရီးထြက္ရတဲ့အခါ သား ၂ေယာက္ကသူတို႔အေဖနဲ႔အတူအိမ္မွာက်န္ခဲ့မွန္းသိေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတာေတြအမ်ားႀကီးကိုေတြးၿပီးစိတ္ပူရပါတယ္။ အဲဒီလိုအခါမ်ိဳးမွာ က်မသူငယ္ခ်င္းကိုၿငိမ္းသစ္နဲ႔ သူ႔သားသမီးေတြအေၾကာင္း ေတြးၿပီးစိတ္ေျဖရတတ္ပါတယ္။

ကိုၿငိမ္းသစ္က ကဗ်ာဆရာပါ။ ဒါေပမယ့္သူျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ေခတ္ကသူ႔ကိုႏိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ သူတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ မိႈင္းရာျပည့္အေရး အခင္းမွာပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့မႈနဲ႔ေထာင္ ၂ႏွစ္က်ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီးၾကျပန္ေတာ့လည္း ကဗ်ာဆရာျပည္သူတဦးအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္သူလူထုၾကားမွာ ႏိုင္ငံေရးအသိစိတ္ေတြႏိုးၾကားေနစဥ္ကာလမွာ ကိုၿငိမ္းသစ္က ကဗ်ာဆရာအယ္ဒီတာအျဖစ္ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။ သူထမ္းေဆာင္ရတဲ့တာ၀န္ေတြက အယ္ဒီတာ တာ၀န္ေတြေပ မယ့္ ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔ေထာင္က်ခဲ့ဖူးတဲ့ကိုၿငိမ္းသစ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စာေပစိစစ္ေရးလက္ေအာက္မွာ တရား၀င္ အယ္ဒီတာနံမည္ခံခြင့္မရွိခဲ့ပါဘူး။

၁၉၉၀ ကာလေတြအတြင္းမွာေတာ့ ကိုၿငိမ္းသစ္က MV Media ဆိုတဲ့ကုမၸဏီတခုမွာ ဗီဒီယိုမွတ္တမ္းတင္သူ အျဖစ္အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီကုမၸဏီမွာ အလုပ္လုပ္ေနစဥ္အတြင္း ျပည္တြင္းကသတင္းေတြ သတင္းေဆာင္း ပါးေတြကို ျပည္ပမွာထုတ္ေ၀တဲ့ စာနယ္ဇင္းနဲ႔ဂ်ာနယ္ေတြကိုေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ သူေတြရဲ႕ေန႔စဥ္ဘ၀ ေတြအပါအ၀င္ အဓမၼလုပ္အားေပးခိုင္းေစမႈေတြ၊ ရဲဖက္စခန္းကိုအပို႔ခံရတဲ့ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအေၾကာင္းကိုမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ရိုက္ၿပီး
ျပည္ပသတင္းဌာနေတြကိုေပးပို႔ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္ရြက္မႈေတြေၾကာင့္ သူဟာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာေထာင္ဒါဏ္ ၈ႏွစ္အျပစ္ေပးျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။

ကိုၿငိမ္းသစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းကၿမိဳ႔ေတာ္မႏၱေလးသားပါ။ သူေထာင္က်ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေအာက္ပိုင္း ေမာ္လၿမိဳင္ေထာင္မွာေနရပါတယ္။ သူေမာ္လၿမိဳင္ေထာင္မွာေနရစဥ္ ၂၀၀၄ မွာ The Committee to Protect Journalists အဖြဲ႔ကေပးအပ္တဲ့ International Press Freedom Award ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကာလေတြမွာ ခရီး ေ၀းကြာလြန္းလွတဲ့အတြက္ သူ႔မိသားစုကသူ႔ကိုေထာင္၀င္စာမွန္မွန္လာမေတြ႔ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕သားသမီး ၃ ေယာက္ ကိုေၾကြးေမြးေစာင့္ေရွာက္ဖို႔နဲ႔ ႏွစ္ရွည္ေထာင္က်ေနတဲ့ သူ႔အတြက္ လိုအပ္တာေထာက္ပ့ံဖို႔အတြက္နဲ႔ တင္သူ႔ဇနီးခမ်ာအေတာ္္္ရုန္းကန္ေနရရွာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြက၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကလို႔ လက္ထဲမွာေငြစေလးနည္းနည္းရွိလာရင္ေတာ့ သူ႔ဇနီးက ကေလးေတြကိုသူတို႔အေဖနဲ႔ေတြ႔ရေအာင္ ေခၚလာ တတ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးည့ံဖ်င္းမႈေၾကာင့္ မႏ ၱေလးကေနေမာ္လၿမိဳင္ေရာက္ေအာင္ ၅ရက္ေလာက္ အခ်ိန္ကုန္ခံလာရေပမယ့္ ေထာင္၀င္စာေတြ႔ဖို႔ ကန္႔သတ္ထားတဲ့အခ်ိန္က ၁၅ မိနစ္ပဲရွိပါတယ္။ အေဖျဖစ္သူကို တႏွစ္ေနမွ ၃ႀကိမ္ေလာက္ေတြ႔ရတဲ့ကေလးေတြက ၁၅မိနစ္ေတြ႔ရခ်ိန္ကေလးကိုအေဖနဲ ႔ေတြ႕လို႔မ၀ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူတို႔က ေမာ္လၿမိဳင္ေထာင္အနားေတာင္ကုန္းကေလးေပၚမွာတည္ထားတဲ့ က်ိဳက္သာလန္ေစတီေလး ေပၚတက္ၿပီး ေစတီေပၚက လွမ္းျမင္ရတဲ့ေထာင္ဖက္ဆီလွမ္းၿပီး “အေဖ၊ အေဖ” လို႔ေအာ္ေခၚ့ၾကရင္းအေဖနဲ႔အတူ ရွိေနလိုစိတ္ကိုေျဖသိမ့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေထာင္၀င္စာေတြ႔ရခ်ိန္ကတည္းက
ေျပာထားတာေၾကာင့္ သူတို႔အေဖ ကိုၿငိမ္းသစ္ကလည္း ကေလးေတြရွိရာလွမ္းေမ်ွာ္ေစာင့္စားေနရတာေပါ့။ သူတို႔တေယာက္ကိုတေယာက္ အစက္အေပ်ာက္
ေလးေတြအျဖစ္ပဲ ျမင္ရတာပါ။ ခပ္ပ်ပ်ျမင္ရတဲ့ေတာင္ကုန္းေပၚက သားသမီးေတြရဲ႕ေခၚသံကို အေဖျဖစ္သူကိုၿငိမ္းသစ္က ၾကားပါသတဲ့။ က်မကေတာ့ ကေလး
ေတြေခၚသံကိုအေဖျဖစ္သူက နားနဲ႔ၾကားတာ မဟုတ္ ပဲ ႏွလံုးသားနဲ႔ၾကားခဲ့တာလို႔ပဲထင္ပါ တယ္။ အဲဒီႏွလံုးသားနဲ႔ၾကားတဲ့အသံေလးေတြကပဲ ေနာက္ဘယ္ႏွစ္လ ၾကာမွျပန္ေတြ႔ရမယ္မွန္းမသိတဲ့သားသမီးေတြနဲ႔ျပန္ဆံုခ်ိန္ကိုေစာင့္စားဖို႔ အားျဖစ္ခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ဇန္န၀ါရီလမွာ ကိုၿငိမ္းသစ္ေထာင္ကလြတ္ပါတယ္။

အဲဒီလိုရင္နင့္ဖြယ္ဇာတ္လမ္းေတြေၾကာင့္ ကိုၿငိမ္းသစ္ကေထာင္ကိုေၾကာက္မသြားပါဘူး။ ေထာင္ကလြတ္ေတာ့ လည္း ႏိုင္ငံေရးျပန္လုပ္တာပါပဲ။ သူေထာင္က လြတ္ၿပီး ၇လအၾကာမွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ ေရးအၿပီးမွာေတာ့ဦးေဆာင္တဲ့သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔အတူပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ကိုၿငိမ္းသစ္ကို ထပ္မံ ဖမ္းဆီးဖို႔ေထာက္ လွမ္းေရးကအသည္းအသန္ရွာေဖြပါေတာ့တယ္။ ေရွာင္ပုန္းေနတဲ့သူ႔ကိုမေတြ႔တဲ့အခါ အာဏာပိုင္ေတြက သူ႔ဇနီး ကိုဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြား ပါေတာ့တယ္။ အေဖကေရွာင္ပုန္းေနရၿပီး အေမကအထိမ္းသိမ္းခံေနရတဲ့ကာလမွာ ကိုၿငိမ္းသစ္ရဲ႕သားသမီး ၄ေယာက္ဟာ အုပ္ထိမ္းသူမဲ႔ဘ၀နဲ႔သူတို႔ဘာသာ ရပ္တည္ခဲ့ရတာပါ။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးတက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္ရဲ႕မူ၀ါဒအေၾကာင္းအလဲေၾကာင့္ ၂၀၁၀ေနာက္ပိုင္းကိုၿငိမ္းသစ္ဟာ ပုန္းေအာင္းေနရာကေန ေပၚေပၚထင္ထင္ ရပ္တည္လို႔ရလာပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္ တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(NLD)ပါတီ၀င္ျဖစ္တဲ့ကိုၿငိမ္းသစ္က NLD ပါတီရဲ႕လုပ္ငန္းေတြ မွာျပန္လည္ဦး ေဆာင္လႈပ္ရွားလာပါတယ္။ NLD ကထုတ္ေ၀တဲ့ ဒီလိႈင္းစာေစာင္ရဲ႕အယ္ဒီတာအဖြဲ႕၀င္တာ၀န္ကိုထမ္းေဆာင္ ရပါတယ္။ ကဗ်ာ၊ သီခ်င္း၊ ပန္းခ်ီဆိုတဲ့အဖြဲ႕ေလးဖြဲ႔ၿပီး နာမက်န္းျဖစ္ေနတဲ့အႏုပညာေလာကသားေတြကို ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစာေရးဆရာမ်ားသမဂၢရဲ႕ အတြင္းေရးမႈးအဖြဲ႕၀င္တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ပါတယ္။

တကၠသိုလ္္ေက်ာင္းသားဘ၀ထဲက လူ႔အခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေရးသားခြင့္ရေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးကို တစိုက္မတ္မတ္လုပ္ကိုင္လာတဲ့ကိုၿငိမ္းသစ္နဲ႔ က်မဖုန္းမၾကာခဏေျပာရပါတယ္။ သူနဲ႔က်မဖုန္းေျပာစဥ္တခါမွာ က်မကေမးမိပါတယ္။

“ ကိုၿငိမ္းသစ္လည္း ၁၉၇၆ ကတည္းကႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးေတြလုပ္လာလိုက္တာေတာက္ေလ်ွာက္ခုထိပါပဲ။ ခုလုပ္ေနတာေတြကိုခနဖယ္ထားၿပီး ေနာက္ထပ္ ဘာလုပ္ခ်င္သလဲစဥ္းစားမိတာရွိသလား” ဆိုေတာ့ သူက ေျပာပါတယ္။

“ က်ေနာ္လည္းေထာင္ထဲ၀င္လိုက္ထြက္လိုက္၊ ေျပးလြာပုန္းေအာင္းလိုက္နဲ႔ အသက္ေတြကႀကီးလာၿပီ။ ေနာက္မၾကာခင္ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာေတာ့ အခုလုပ္ေနတဲ့
ႏိုင္ငံေရးေတြ၊ လူမႈေရးေတြကိုေလ်ာ့ၿပီး က်ေနာ့္ဘ၀ အေတြ႔အႀကံဳေတြ၊ ကဗ်ာေတြပဲအာရံုစိုက္ေရးခ်င္ေတာ့တယ္။ စဥ္းစားထားသလိုလုပ္ျဖစ္မလားေတာ့မေျပာ တတ္ေသးပါဘူး”

က်မကေတာ့ ေခတ္ရဲ႕လိုအပ္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးလူမႈေရးေတြလုပ္ခဲ့ရတဲ့ကဗ်ာဆရာကို ေနာက္ဆံကင္းကင္းနဲ႔ သူေရးခ်င္တဲ့ကဗ်ာေတြပဲေရးေစခ်င္ပါတယ္။ သူလုပ္ခ်င္တာသူလုပ္ခြင့္ရဖို႔ ဆုေတာင္းေပးရံုပဲတတ္ႏိုင္တာကိုေတာ့ က်မကိုယ္က်မအားမရလွပါဘူး။