Nu Nu Yi: The Writer, the Role Model, and the Bird (Burmese Text)
by Khet Mar and translated by Courtney Wittekind. / January 10, 2013 / No comments
Photo: v i p e z. Creative Commons.
ႏုႏုရည္ (အင္း၀)
ကိုုယ္ႏွစ္သက္ေလးစားတဲ့စာေရးဆရာတေယာက္ကို အိမ္နီးျခင္းအျဖစ္ေတြ႕လိုက္ရတဲ့ အံ့ၾသ၀မ္းသာမႈကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတုန္းက က်မ ခံစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက က်မကစာေရးဆရာျဖစ္ခ်င္ေနသူဆယ္ ေက်ာ္သက္ေကာင္မေလး။ သူမက နံမည္ႀကီး စာေရးဆရာမ။ သူ႔ရဲ႕ “ ထမီေလးတထည္” ဆိုတဲ့၀တၱဳတို ကေလးကိုစြဲလန္းၿပီး က်မရဲ႕ပထမပိုင္းလက္ စမ္းတဲ့ ၀တၱဳတိုေလးေတြကို အဲဒီပံုစံမွီးၿပီးေရးခဲ့မိပါေသးတယ္။
၁၉၈၉ ႏွစ္လည္တရက္မွာ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က စာေရးဆရာမႏုႏုရည္(အင္း၀)က နင္တို႔အိမ္နားမွာေနတာ လို႔ေျပာတာၾကားၾကားျခင္း ‘ေတြ႕ခ်င္လိုက္တာဟယ္၊ သြားလည္ရေအာင္၊ သြားလည္လို႔ရသလား’ လို႔ က်မ အငမ္္းမရေမးမိခဲ့ပါတယ္။ က်မ တို႔ေရာက္သြားေတာ့ မႏုႏုရည္က ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြႀကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက က်မလက္တည့္စမ္းထားတဲ့ လက္ေရးမူ၀တၱဳတိုတထပ္ႀကီးလည္း သယ္သြားဖို႔မေမ့ခဲ့ပါဘူး။ နံမည္ေက်ာ္စာေရး ဆရာမက က်မ၀တၱဳေလး ေတြကိုေသခ်ာဖတ္ၿပီးအႀကံဥာဏ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ က်မရဲ႕၀တၱဳတိုေလးေတြမဂၢဇင္းကို ပို႔ျဖစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းေတြ ထဲမွာ မႏုႏုရည္တို႔ဇနီးေမာင္ႏွံရဲ႕အားေပးမႈလည္းပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရကခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့သတင္းစာေတြမွာေဖာ္ျပေလ့မရွိတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေျပာဆို နားေထာင္ခ်င္ရင္ က်မတို႔တေတြ လဘက္ရည္ဆိုင္ကိုသြားၾကပါတယ္။ လဘက္ရည္ဆိုင္ေတြဟာ သူငယ္ခ်င္း စာေရးဆရာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးတက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ တျခားေသာအႏုပညာရွင္ေတြနဲ႔
ေတြ႔ဆံုစကား၀ိုင္းဖြဲ႕ရတဲ့ ေနရာျဖစ္သလို မိတ္ေဆြသစ္ေတြေတြ႕ရတတ္တဲ့ေနရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔တေတြဟာ လဘက္ရည္ ဆိုင္ေတြထဲမွာ စာအေၾကာင္းေပအေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြေျပာၾကပါတယ္။ ဒီစာမ်က္ႏွာကေလးမွာေတာ့ က်မတို႔ေပ်ာ္ေမြ႕ခဲ့ၾကတဲ့ လဘက္ရည္ဆိုင္ကစကား၀ိုင္းေတြ ကိုလြမ္းဆြတ္စြာနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ေျပာျဖစ္ၾက တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြထဲကတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ 
- ခက္မာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ ကဗ်ာနဲ႔အက္ေဆးေရးသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ “ႏွင္းရိုင္းေၾကြတဲ့ည” အမည္ရွိ လံုးခ်င္း၀တၱဳတအုပ္နဲ႔ ၀တၱဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၃အုပ္၊ အက္ေဆးေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ အုပ္ ေ၇းသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခက္မာရဲ႕၀တၱဳတိုနဲ႔ ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႔ စပိန္ ဘာသာျပန္ဆိုျခင္းခံခဲ့ရသလို ေရဒီယိုဇာတ္လမ္းမ်ား၊ ဇာတ္လမ္းတိုရုပ္ရွင္မ်ားအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ခက္မာဟာ ခိုလံႈရာဗိမာန္ “City of Asylum/Pittsburgh” ရဲ႕ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ရစာေရးဆရာေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
မႏုႏုရည္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်မမေမ့တဲ့တရက္အေၾကာင္းကိုေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီေန႔က သူကအိမ္လာခဲ့ပါဦးဆို လို႔ က်မတို႔သူငယ္ခ်င္းတသိုက္သြားၾကတာ။ သူက က်မမ်က္ႏွာကို ေလးေလးနက္နက္ၾကည့္ၿပီး စကားစတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၀တၱဳေတြ ေဆာင္းပါးေတြကိုစာေပစိစစ္ေရးကျဖတ္တယ္၊ ပယ္တယ္ဆိုတာမဆန္းဘူးတဲ့။ ခနနား ၿပီးေတာ့မွ ကိုယ့္၀တၱဳကိုစိစစ္ေရးကျဖဳတ္တာခံရတယ္ဆိုရင္ စိတ္မပ်က္ရဘူးေနာ္တဲ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်မက မဂၢဇင္း ၄ခုေလာက္ကို စာမူတပုဒ္စီပို႔ထားတဲ့အခ်ိန္ေပါ့။ သူက်မကို စာေရးသူေတြႀကံဳရတတ္တဲ့ကိစၥေတြ အေၾကာင္းေျပာျပေနတယ္ပဲထင္တာ။ ခနေနေတာ့မွ “မို႔မို႔ မေဟသီကိုပို႔တဲ့၀တၱဳအေရြးခံရတယ္။ ရိုက္လည္းရိုက္ ၿပီးေနၿပီ။ ဒါေပမယ့္ စီစစ္ေရးကတပုဒ္လံုးဆင္ဆာျဖတ္တယ္”တဲ့။ အဲဒါက်မရဲ႕ပထမဆံုးမဂၢဇင္းမွာ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပခံ ရတဲ့၀တၱဳတိုပါ။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမႏုႏုရည္နဲ႔ က်မတို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရင္းႏွီးခင္မင္ခဲ့ပါတယ္။ ေသြးသားလို ရင္းရင္းႏီွးႏွီးေပါင္း သင္းၿပီး သတိေပးစရာရွိသတိေပး၊ ဆံုးမသြန္သင္စရာရွိ ဆံုးမတဲ့ သူတို႔ေမာင္ႏွံရဲ႕အိမ္ဟာ က်မတို႔သူငယ္ခ်င္း တသိုက္ရဲ႕စားအိမ္၊ ေသာက္အိမ္ေပါ့။
မႏုႏုရည္က ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းအင္း၀သူပါ။ အင္း၀မွာႀကီးျပင္းၿပီး မႏၱေလးတကၠသိုလ္မွာပညာရွာခဲ့ပါ တယ္။ အိမ္ေထာင္က်ေတာ့ ခင္ပြန္းျဖစ္သူက တကၠသိုလ္ဆရာျဖစ္တာမို႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္နယ္ေျမထဲမွာ ခုခ်ိန္ထိက်င္လည္ေနရတဲ့ သူ႔မရဲ႕၀တၱဳေတြထဲမွာ ေက်းလက္ေနျပည္သူေတြရဲ႕ဘ၀နဲ႔ရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားနဲ႔လူလတ္တန္းစားေတြရဲ႕ခံစားမႈေတြဟာ ေခတ္ရဲ႕ပံုရိပ္ေတြအျဖစ္ထင္ဟပ္ေန တတ္ ပါတယ္။ လူထုရဲ႕အေျခအေနမွန္ကို ေဖာ္ျပမွာစိုးရိမ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စာေပစိစစ္ေရးနဲ႔ စာေရးဆရာမႏုႏုရည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာနပန္းလံုးခဲ့ရတာေပါ့။ က်မစိတ္ထင္ မႏုႏုရည္ေရးခဲ့သမွ်ရဲ႕တ၀က္ေလာက္ဟာ စာေၾကာင္း တခ်ိဳ႔ျဖစ္ေစ၊ စာပိုဒ္တခ်ိဳ႔ျဖစ္ေစ၊ တပုဒ္လံုးျဖစ္ေစ စာေပစိစစ္ေရးနဲ႔ၿငိခဲ့၊ အျဖဳတ္အပယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၈၄ မွာစာေပေလာကထဲစတင္၀င္ေရာက္ခဲ့တဲ့ မႏုႏုရည္ဟာ ဒီေန႔ထိလံုးခ်င္း၀တၱဳ ၁၄အုပ္နဲ႔ ၀တၱဳတိုေပါင္း ၁၀၀ေက်ာ္၊ ေဆာင္းပါးေပါင္း ၁၀၀ေက်ာ္ေရးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ထိုင္းႏိုင္ငံခ်င္းမိုင္အေျခစိုက္ BBC ျမန္မာဌာနအတြက္ HIV/ AIDS နဲပပတ္သက္ၿပီးအသိပညာျပန္႔ပြားေရးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ေရဒီယိုဇာတ္ညႊန္းေပါင္းမ်ားစြာ လည္းေရး သားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၃ မွာ သူမရဲ႕ ‘ ျမစိမ္းျပာကမာရြတ္’ လံုးခ်င္း၀တၱဳဟာ အမ်ိဳးသားစာေပဆုခ်ီးျမ်င့္ခံခဲ့ရ ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေက်ာ္ကာလေတြမွာ မႏုႏုရည္လံုးခ်င္းေတြအထြက္က်ဲသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံကထုတ္လႊင့္ခဲ့တဲ့အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးတခုထဲမွာ အခုလိုေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
“ စာေရးသက္တေလ်ွာက္လံုးစာေပစိစစ္ေရးကိုခနခနေရာက္၊ ကိုယ့္စာေတြခနခနအျဖဳတ္အပယ္ခံရေတာ့ ၁၉၉၀ ေက်ာ္ကာလေတြမွာ စာေရးဖို႔ လက္ပန္းက်သလိုျဖစ္သြားခဲ့တယ္’ တဲ့။
၁၉၉၄ မွာေရးခဲ့တဲ့ “ၿပံဳး၍လည္းအကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ၊ ရယ္၍လည္းအကန္ေတာ့ခံေတာ္မူပါ’ လံုးခ်င္းကိုေတာ့ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ဆိုၿပီး 2007 Man Asian Literary Prize ပမာဏေရြးခ်ယ္ခံစာရင္းမွာပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ New York: Hyperion စာအုပ္တိုက္က အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ ပါတယ္။
စာစေရးကတည္းက စာစိစစ္ေရးနဲ႔ရင္ဆိုင္သတ္ပုတ္ခဲ့ရတဲ့ စာေရးဆရာမႏုႏုရည္ဟာ အခုအခ်ိန္မွာ စာေပစိစစ္ ေရးကိုဖ်က္သိမ္းလိုက္တဲ့အတြက္ သူေရးခ်င္တာေရးလို႔ရပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ လက္ရွိကာလအတြက္ခံစားမႈကို လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံေဆာင္းပါးထဲမွာ အခုလို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“ေဖ့စ္ဘြတ္ထဲမွာစာေပစိစစ္ေရးမရွိေတာ့တဲ့ကာလ စာေရးဆရာေတြရဲ႕ဘ၀ကိုပံုေဖာ္ထားတဲ့ကာတြန္းေလးတခု ေတြ႕တယ္။ သေဘာက်လိုက္တာ။ စာေရးဆရာကို စာေပစိစစ္ေရးဆိုတဲ့ေလွာင္အိမ္ထဲကလႊတ္လိုက္တဲ့ငွက္ အျဖစ္သရုပ္ေဖာ္ထားတာေလ။ ငွက္ကေလွာင္အိမ္ကေတာ့လြတ္လာပါရဲ႕၊ ေလွာင္အိမ္ထဲမွာ ၄၈ ႏွစ္နဲ႔ ၁၁ရက္ ေနခဲ့ရေတာ့ အေတာင္ေတြလည္းကၽြတ္ၿပီး အားကုန္ေနတာ။ ပ်ံလို႔မရေသးဘူး။ က်မတို႔စာေရးဆရာေတြက အဲဒီအတိုင္းကိုျဖစ္ေနတာ”
က်မယံုၾကည္ေနတာကေတာ့ မႏုႏုရည္အပါအ၀င္ျမန္မာစာေရးဆရာေတြဟာ အခုအခ်ိန္ အေတာင္ေတြကၽြတ္ ၿပီး အားအင္ခ်ိနဲ႔ေကာင္းခ်ိနဲ႔ေနမယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္မပ်ံသန္းရတာၾကာလို႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပ်ံသန္း နည္းနဲ႔ လတ္တေလာမွာစိမ္းခ်င္စိမ္းေနမယ္။ တေန႔ေန႔မွာေတာ့ အင္သစ္အားသစ္၊ အေတာင္ပံအသစ္ေတြနဲ႔ ေလဟုန္စီးၾကဦးမွာပါလို႔။ ငွက္ဆိုတာ ပ်ံရင္းေသၾကရတာမဟုတ္လား။
