Nay Phone Latt: A Blogger and “Youth Hero” (Burmese Text)
by Khet Mar / December 13, 2012 / No comments
Nay Phone Latt. Photo: Courtesy of Khet Mar.
ေနဘုန္းလတ္
ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕သမိုင္းကို ေကြ႕ခ်ိဳးေျပာင္းလဲသြားေစတဲ့ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီးကို ၈ ႏွစ္သားအရြယ္မွာ ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရၿပီး ႏိုင္ငံေရးစိတ္အျမစ္တြယ္ခဲ့ရာက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားျဖစ္ခဲ့ရသူ စာေရးဆရာ ဘေလာ့ဂါတဦးကေတာ့ ေနဘုန္းလတ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
အဖိုးရဲ႕စာအုပ္စဥ္ကစာအုပ္ေတြနဲ႔ႀကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ေနဘုန္းလတ္ဟာ ဆြဲေဆာင္မႈေတြနဲ႔ တိမ္းညြတ္စရာေတြ မ်ား လြန္းတဲ့ဆယ္ေက်ာ္ သက္ဘ၀ကို စာေပနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးကို၀င္စားျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူဟာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၀င္လူငယ္တဦးျဖစ္လာပါတယ္။
လူငယ္သဘာ၀ ေတာ္လွန္ခ်င္စိတ္၊ လြတ္လပ္စြာေရးသားေဖာ္ထုတ္မႈကိုတားျမစ္ထားတဲ့ စာေပစိစစ္ေရးကို တြန္းလွန္ခ်င္စိတ္ေတြရွိတဲ့ ေနဘုန္းလတ္တေယာက္ နည္းပညာကိုပိတ္ပင္မထားတဲ့ေနရာဆီေရာက္သြားခဲ့တာ ဟာ ဘေလာ့ဂါဘ၀ရဲ႕အစျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ပညာဆက္လက္ဆည္းပူးဖို႔ စကၤာပူႏိုင္ငံကို ေရာက္ ရွိသြားခဲ့ျခင္းဟာ IT နည္းပညာေတြကိုကန္႔သတ္ထားတဲ့ျမန္မာနိုင္ငံမွာ သူမရရွိခဲ့တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့အြန္လိုင္း အႏုပညာကမၻာမွာေျခခ်နိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို နည္းပညာနဲ႔ အႏုပညာေရာစပ္ဖန္တီးရတဲ့ ဘေလာ့ဂါဘ၀ကပဲ ေနဘုန္းလတ္ကိုႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရကခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့သတင္းစာေတြမွာေဖာ္ျပေလ့မရွိတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေျပာဆို နားေထာင္ခ်င္ရင္ က်မတို႔တေတြ လဘက္ရည္ဆိုင္ကိုသြားၾကပါတယ္။ လဘက္ရည္ဆိုင္ေတြဟာ သူငယ္ခ်င္း စာေရးဆရာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးတက္ႀကြလႈပ္ရွားသူေတြ၊ တျခားေသာအႏုပညာရွင္ေတြနဲ႔
ေတြ႔ဆံုစကား၀ိုင္းဖြဲ႕ရတဲ့ ေနရာျဖစ္သလို မိတ္ေဆြသစ္ေတြေတြ႕ရတတ္တဲ့ေနရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔တေတြဟာ လဘက္ရည္ ဆိုင္ေတြထဲမွာ စာအေၾကာင္းေပအေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြေျပာၾကပါတယ္။ ဒီစာမ်က္ႏွာကေလးမွာေတာ့ က်မတို႔ေပ်ာ္ေမြ႕ခဲ့ၾကတဲ့ လဘက္ရည္ဆိုင္ကစကား၀ိုင္းေတြ ကိုလြမ္းဆြတ္စြာနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ေျပာျဖစ္ၾက တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြထဲကတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ 
- ခက္မာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ၊ ကဗ်ာနဲ႔အက္ေဆးေရးသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ “ႏွင္းရိုင္းေၾကြတဲ့ည” အမည္ရွိ လံုးခ်င္း၀တၱဳတအုပ္နဲ႔ ၀တၱဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ ၃အုပ္၊ အက္ေဆးေပါင္းခ်ဳပ္ ၁ အုပ္ ေ၇းသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခက္မာရဲ႕၀တၱဳတိုနဲ႔ ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို အဂၤလိပ္ဘာသာ၊ ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႔ စပိန္ ဘာသာျပန္ဆိုျခင္းခံခဲ့ရသလို ေရဒီယိုဇာတ္လမ္းမ်ား၊ ဇာတ္လမ္းတိုရုပ္ရွင္မ်ားအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ခက္မာဟာ ခိုလံႈရာဗိမာန္ “City of Asylum/Pittsburgh” ရဲ႕ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ရစာေရးဆရာေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနဘုန္းလတ္ဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ အဖမ္းခံရၿပီး ၉ လအၾကာမွာေတာ့ သူ႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရးကုိ ထိခိုက္ပ်က္ျပားေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္မႈ – ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ)နဲ႔ေထာင္ဒါဏ္ ၂ ႏွစ္၊ အီလက္ ထေရာနစ္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၃ (က/ ခ)နဲ႔ ေထာင္ဒါဏ္ ၁၅ ႏွစ္၊ ဗီဒီယိုဥပေဒပုဒ္မနဲ႔ ေထာင္ဒါဏ္ ၃ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့ပါ တယ္။ ၂၀၀၉ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တရားရံုးတခုက သူ႔ရဲ႕ပစ္ဒါဏ္ကို ၈ ႏွစ္ခြဲေလ်ာ့ခ်ၿပီး ေထာင္ဒါဏ္ ၁၂ ႏွစ္ဆက္လက္က်ခံေစဖို႔ အမိန္႔ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
ေနဘုန္းလတ္ဟာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ နယ္စည္းမျခားသတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔ကေပးအပ္တဲ့ အင္တာနက္အသံုးျပဳ ေတာ္လွန္သူဆုကို ဟာသသရုပ္ေဆာင္ဇာဂနာနဲ႔ပူးတြဲရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္စြာေရး သားေဖာ္ထုတ္မႈအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့စာေရးဆရာေတြ ကိုခ်ီးျမင့္တဲ့ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ အေမရိကန္ ကေလာင္ရွင္အသင္းရဲ႕ PEN/Barbara Goldsmith လို႔ေခၚ တဲ့ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္ဆုကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ တႏွစ္ထဲမွာပဲ Time မဂၢဇင္းကေရြးခ်ယ္တဲ့ ကမၻာႀကီးကိုသက္ ေရာက္မႈရွိေစခဲ့တဲ့သူရဲေကာင္း ၁၀၀ စာရင္းမွာ ထည့္သြင္းျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။
က်မျမန္မာျပည္မွာရွိစဥ္က ေနဘုန္းလတ္နဲ႔ခင္မင္ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။ သူ႔နံမည္ကို ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ အတူၾကားလာရေတာ့ က်မက International Writing Program ကိုတက္ေရာက္ေနရင္း အိုင္အို၀ါတကၠသိုလ္ မွာရွိေနပါတယ္။ က်မျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေတာ့ သူကေထာင္ထဲေရာက္ ေနပါၿပီ။ က်မ အေမရိကားကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ေနာက္တႀကိမ္ထြက္လာေတာ့ သူကေထာင္ထဲမွာက်န္ခဲ့တယ္။ ၂၀၁၂ ဇန္န၀ါရီမွာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ႕ စတုတၱအႀကိမ္ေျမာက္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာနဲ႔ သူျပန္လြတ္လာေတာ့ သူ လြတ္ေျမာက္ၿပီးမၾကာခင္ပဲ က်မဖုန္းဆက္ ျဖစ္ပါတယ္။ “အမကိုက်ေနာ္သိပါတယ္” ဆိုၿပီး သူက လိႈက္လိႈက္လွဲ လွဲ တုန္႔ျပန္ပါတယ္။ သူလြတ္ကတည္းက က်မတို႔မၾကာခနဖုန္းေျပာျဖစ္ပါတယ္။ အြန္လိုင္းမွာလည္းေတြ႕ၾက ပါတယ္။
၂၀၁၂ ႏို၀င္ဘာလထဲမွာေတာ့ က်မတို႔လူခ်င္းဆံုေတြ႕ရပါၿပီ။ သူက International Writing Program နဲ႔ အေမ ရိကားကိုေရာက္လာၿပီး ပရိုဂရမ္ၿပီးေတာ့ က်မေနထိုင္ရာ ေမရီလန္းျပည္နယ္မွာ တပါတ္ေလာက္ဆက္ေနျဖစ္ပါ တယ္။ က်မတို႔စကားေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေျပာျဖစ္ပါတယ္။ သူေျပာခဲ့တာေတြထဲက က်မမွတ္မွတ္ရရျဖစ္ေန တာေလးတခုရွိပါတယ္။
“ေထာင္တြင္းအခ်ိန္ေတြကို ငါဘာမွအမွားမလုပ္ခဲ့ဘူးဆိုတဲ့စိတ္ရယ္။ ငါတေယာက္ထဲမဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့စိတ္ရယ္ နဲ႔ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့တယ္ေပါ့။ ငါအမွားလုပ္ခဲ့ပါလား ဆိုၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္လိပ္ျပာမလံုတဲ့စိတ္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုျပန္ၿပီး ရြံရွာ ေနတဲ့ စိတ္ေတြ က်ေနာ္တို႔မွာမရွိဘူး။ အဲဒီစိတ္က ေနရထိုင္ရတာေတာ္ေတာ္အဆင္ေျပေစတယ္။ ေနာက္ တခုကက်ေတာ့ က်ေနာ္တေယာက္ထဲ မဟုတ္ဘူးဗ်ာ။ ခံေနရတဲ့သူေတြ ကိုယ့္ထက္ဆိုးတဲ့သူ ေတြအမ်ားႀကီး။ က်ေနာ္အရင္အဖမ္းခံရၿပီး ခုထိမလြတ္ေသးတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႔ဆို ပထမအႀကိမ္ ၁၆ ႏွစ္ေလာက္က်ၿပီးေနာက္ တႀကိမ္ အဖမ္းခံေနရတဲ့အခ်ိန္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလူေတြနဲ႔ က်ေနာ္အတူ ရွိေနရတဲ့ အေနအထားတခုမွာ က်ေနာ္က ထူးေထြၿပီး ေတာ့စိတ္ဓါတ္က်ေနစရာ၊ စိတ္ညစ္ေနစရာမလိုဘူး။ စိတ္ညစ္ေနရမွာကိုေတာင္ျပန္ၿပီးရွက္သြားတာေပါ့ေနာ္။”
လူငယ္သူရဲေကာင္းတဦးျဖစ္တဲ့သူ႔ကိုေတြ႕ခ်င္၊ စကားေျပာခ်င္သူေတြကမ်ားတာမို႔ သူတို႔ကိုပါအခ်ိန္ေပးရတဲ့ အတြက္ သူနဲ႔က်မတို႔ ေျပာခ်င္တာ အကုန္လံုး ေတာ့မေျပာႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူနဲ႔စကားေျပာျဖစ္ တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ သူႏွစ္ခါသံုးခါေျပာခဲ့တာကေတာ့ “ အမျပန္မလာ ေတာ့ဘူးလား။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ လုပ္စရာေတြအမ်ား ႀကီးရွိတယ္” တဲ့။
သူအဲဒီလိုေမးတိုင္း က်မက “ျပန္လာမွာပါ။ သိပ္မၾကာခင္တေန႔ေန႔ေပါ့” လို႔ မွိန္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့အၿပံဳးနဲ႔တုန္႔ျပန္မိ တတ္ပါတယ္။ က်မရဲ႕သိပ္မၾကာခင္ တေန႔ ေန႔ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့ေလာက္လဲအမလို႔ သူဆက္မေမးတာကိုပဲ သူ႔ကို က်မေက်းဇူးတင္ခဲ့ရပါတယ္။
